You are currently viewing 9 czynników szkodliwych dla wątroby oraz czy wątroba boli..?

9 czynników szkodliwych dla wątroby oraz czy wątroba boli..?

Co to jest wątroba i za co odpowiada ?

Wątroba to największy organ człowieka i jednocześnie największy gruczoł. Jest także jednym z naszych najważniejszych narządów. Jej głównym zadaniem jest detoksykacja krwi, czyli odfiltrowywanie i wyprowadzanie wraz z żółcią szkodliwych odpadów przemiany materii. Oznacza to, ze nie mógłbyś bez niej żyć, bo Twój organizm byłby zatruty toksynami. W zaburzeniach pracy tego narządu, np. w przebiegu cięższych niewydolności zdarza się, że pacjenta trzeba dializować, aby zapobiec dalszemu  prowadzącemu do tak zwanej encefalopatii.

Wątroba bierze udział w przemianie materii, magazynuje glikogen, syntetyzuje mocznik i żółć. I jak już wspomniałam, ma zdolności odtruwające. Może być także magazynem krwi. Odgrywa ona także istotną rolę w trawieniu tłuszczów.

Jest ona położona tuż pod przeponą, w prawym podżebrzu i nadbrzuszu.

Co najbardziej szkodzi wątrobie?

1. Leki

Wiele leków stosowanych przewlekle powoduje uszkodzenia wątroby. Należą do nich:

Paracetamol

To popularny lek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, który działa także przeciwbólowo.  Niestety ten lek ten ma zdolność do kumulowania się w organizmie, w tym w wątrobie, która jest przecież organem odpowiedzialnym za neutralizację i wydalanie z żółcią m.in. farmakotoksyn (czyli toksyn pochodzących z leków). 

Osoby z marskością wątroby, wyniszczone lub cierpiące na chorobę nerek, nie powinny stosować paracetamolu bez porozumienia z lekarzem.

Niewiele mniej niebezpieczne są inne niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, dlatego nie powinny one być nadużywane.

Leki stosowane w chorobach układu krążenia

Czyli np. statyny, lizynopryl czy też losartan.

Dbaj o siebie, o swoją dietę, abyś potrzebował ich w jak najmniejszych dawkach, jeżeli już lekarz uznał, że są Ci niezbędne. Zdrowe odżywianie może zdziałać cuda w przypadku chorób układu krążenia. Przykładem są ludzie żywiący się dietą śródziemnomorską. Wiesz, że to, jak się odżywiasz i czy uprawiasz sport ma największe znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych? Takie rzeczy jak genetyka, stan środowiska, czy poziom opieki w służbie zdrowia pozostają daleko w tyle jako czynniki decydujące o tym, czy zapadniesz na którąś z chorób zespołu metabolicznego X. 

Wracając do leków – im niższa dawka, tym mniejsza toksyczność. Mam nadzieję, że to jest dla Ciebie wystarczającą motywacją, abyś swój poziom cholesterolu starał się utrzymywać w zakresie prawidłowych wartości.

Leki stosowane w chorobach układu trawiennego

Takie substancje, jak: omeprazol, pantoprazol, także nie są obojętne dla wątroby. Jeżeli dotyczy Cię GERD lub zakażenie Helicobacter, korzystnie jest unikać kawy, herbaty, alkoholu, słodyczy i ograniczyć mięso, niż jeść i pić pokarmy i napoje zakwaszające, prowadzące do zaostrzenia objawów choroby wrzodowej lub refluksu, a w konsekwencji do zwiększenia dawek leków. Jeżeli cierpisz na nadkwasotę, poprawę stanu zdrowia osiągniesz za pomocą diety z ograniczeniem substancji zwiększających wydzielanie soku żołądkowego. 

Antybiotyki

Prawdopodobnie spotkałaś się już z poglądem, że są szkodliwe. Jednocześnie w niektórych przypadkach ratują życie. Warto jednak pracować nad swoją odpornością, aby potrzebę ich stosowania zminimalizować tak dalece, jak tylko to możliwe. Tutaj znajdziesz mój artykuł o naturalnych sposobach poprawy odporności. Dzięki tym sposobom udało mi się poprawić funkcjonowanie mojego układu odpornościowego na tyle, że kilkumiesięczna w założeniu terapia chemioterapeutykami dała skutek już po miesiącu, a ja będąc wówczas w trakcie wieloletniej choroby przewlekłej przestałam się przeziębiać i pogłębiać tym samym istniejące stany zapalne.

Leki przeciwpadaczkowe

Jeśli zachodzi taka konieczność i musisz je brać, picie dużej ilości wody (przynajmniej 1,5-2 l dziennie albo i więcej w zależności od okoliczności metabolicznych (np. upał, praca fizyczna), dieta bogata w kasze (szczególnie jaglaną), owoce i warzywa, aktywność fizyczna – najlepiej na świeżym powietrzu, sauna (w braku przeciwwskazań) i wszelkie bezpieczne dla Ciebie sposoby na detoksykację powinny usprawnić mechanizmy wydalnicze i detoksykacyjne. Co to dla Ciebie oznacza? Zdrowa wątroba i oczyszczony organizm będzie sprawniej pozbywał się toksyn, w tym także tych pochodzących z leków.

Leki przeciwdepresyjne

Jeśli musisz przyjmować je przewlekle, wszystko, co napisałam powyżej, powinno pomóc Ci w sprawniejszym pozbywaniu się toksyn, a ponadto poprawić Twój stan zdrowia psychicznego. Dobrym wyjściem jest mądra suplementacja witaminami z grupy B, szczególnie niacyną, ale także tiaminą, czyli wit. B1 i pirydoksyną – wit. B6 (często można ją dostać „w pakiecie” z magnezem, bo poprawia jego przyswajalność), ponieważ one mają niebagatelne znaczenie dla naszej równowagi psychicznej.  B complex także jest dobrym pomysłem.

Jedz banany – są źródłem tryptofanu.  Jest to aminokwas, z którego powstaje serotonina – potrzebny Ci neuroprzekaźnik, którego prawdopodobnie Ci brakuje, jeżeli cierpisz na stany depresyjne. Bardzo ważny dla Twojego zdrowia psychicznego jest wspomniany już magnez.

Tutaj piszę nieco więcej o tym, jakie spustoszenie może zrobić w układzie nerwowym niedobór magnezu, ale także wapnia i potasu.

Leki stosowane w terapii chorób nowotworowych

Jeśli takie stosujesz, bardzo ważna dla Ciebie jest zdrowa dieta oraz pomoc organizmowi w sprawnym wydalaniu  toksyn. Może to w istotny sposób wspomóc leczenie także przyczyn choroby.

 I prosty, zielony szejk prawie gotowy 🙂

Uszkodzenie narządu, jakim jest wątroba może przybierać różne formy. Od bezobjawowych nieprawidłowości wykrywanych w badaniach (ALAT, ASPAT, GGTP), po marskość lub ostrą niewydolność.

Do polekowego uszkodzenia wątroby może dojść w formie:

zatrucia  – po spożyciu zbyt dużej dawki leku, bądź częstym przyjmowaniem kumulujących się dawek, które nie mogą być sprawnie zneutralizowane i wydalone (często w stanach niewydolności nerek lub wątroby)

działań niepożądanych – przewidywalnych pod względem ryzyka ocenionego na podstawie wcześniej prowadzonych badań klinicznych nad lekiem.

To ważne, byś pamiętał, że:

Leki należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza, nawet jeśli są dostępne bez recepty.

Jeśli  samodzielnie przyjmujesz leki pamiętaj, żeby przyjmować je w dawkach i o czasie podanym na ulotce.

Jeśli po zażyciu leku wystąpiły działania niepożądane, nie bagatelizuj tego, tylko zgłoś lekarzowi.

Jeśli z powodu stosowania leku miałeś zlecone dodatkowe badania kontrolne, zrób je. To ważne, bo pozwalają one ocenić, czy wskutek stosowania leku nie doszło do uszkodzenia wątroby lub nerek i w efekcie pozwoli Ci uniknąć obciążenia organizmu toksynami.

Zapytaj lekarza i dietetyka (najlepiej dietoterapeutę klinicznego), jak możesz zadbać o swoją wątrobę i zmniejszyć szkodliwy wpływ przewlekle stosowanych leków.

2. Środki hormonalne

Hormonalne preparaty antykoncepcyjne nie są obojętne dla organizmu. Przeciwwskazaniem do ich stosowania ze względu na wątrobę są m.in. ostra i przewlekła choroba wątroby (np. WZW typu B, C), skłonność do procesów zakrzepowo – zatorowych, przebyta żółtaczka w trakcie stosowania innego preparatu z tej grupy, przebyta cholestaza ciężarnych, gruczolak i rak wątroby.

Podobne zagrożenie stanowią leki przyjmowane w przypadku nadmiernego wydzielania męskich hormonów płciowych, np. w leczeniu zaburzeń skórnych u kobiet.

Przyjmowanie takich preparatów powinno zawsze odbywać się pod kontrolą lekarza, który co jakiś czas zaleci badania kontrolne pozwalające ocenić stan funkcjonalności wątroby.

Także przyjmowanie steroidów anabolicznych może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia wątroby. Czasami niewielkie ilości tych specyfików są dodawane do tzw. odżywek dla trenujących, co może powodować nieświadome ich spożywanie. Jeśli budujesz masę i nie wiesz, co wchodzi w skład Twoich odżywek, koniecznie się tego dowiedz, bo to może uratować Ci zdrowie i nie przesadzę, jeśli stwierdzę, że może nawet i życie.

3. Zioła  (a jednak)

Mimo naturalnego pochodzenia są to aktywne biochemicznie substancje, które mogą być dla organizmu szkodliwe.

Niektóre zioła znoszą lub potęgują działanie leków i zwiększają ich toksyczność.

I tu znajduje zastosowanie złota zasada Paracelsusa mówiąca, że dawka czyni daną substancję toksyczną. Dlatego z ziołami nie można przesadzać i pamiętać, że oprócz dawki ważne są też interakcje. Na przykład nie wolno łączyć wyciągu z dziurawca z wieloma lekami. Z dziurawcem trzeba być bardzo ostrożnym. Jeśli chodzisz do psychiatry, prawdopodobnie nie zaryzykuje on wypisania Ci leku przeciwdepresyjnego w połączeniu z lekiem zawierającym wyciąg z dziurawca.

Co ostrożniejsi lekarze zalecają trzymać się z daleka od preparatów ziołowych, także na przykład od niewinnego skądinąd rumianku, jeśli przyjmuje się  jakiekolwiek leki. Mało tego. Nie wolno pić soku grejpfrutowego, kiedy przyjmuje się leki, a szczególnie antybiotyki, bo to zwiększa stężenie substancji czynnej w osoczu do poziomów toksycznych.  Owoc karamboli też jest na cenzurowanym. Dowiedziono, że zawiera substancje, które mogą zaburzać ścieżki metaboliczne leków przeciwwirusowych. Karambola to jednak nie jabłko i w naszej szerokości geograficznej jest owocem mało popularnym.

Ponad 350 gatunków roślin zawiera alkaloidy pirolizydynowe. Wiele z nich znajduje się w herbatach ziołowych wspomagających np. odchudzanie.

Kozłek lekarski – czyli waleriana, zioło często stosowane na sen i uspokojenie, powinno być stosowane odpowiedzialnie i pod kontrolą, ponieważ może prowadzić do uszkodzenia wątroby.

Ekstrakty z zielonej herbaty zawierają przeciwutleniające polifenole. To doskonały oręż przeciwko wolnym rodnikom, ale takie tabletki w nadmiarze mogą szkodzić wątrobie, z uwagi na ok. 50- krotnie większe stężenie polifenoli niż w filiżance naparu.

Ostropest plamisty i substancja czynna sylimaryna – to popularny lek wspomagający funkcjonowanie wątroby, ale sylimaryna wchodzi w interakcję z wieloma lekami, dlatego przed jej stosowaniem należy rzecz skonsultować ze stosownym pracownikiem służby zdrowia.

Zioła chińskie to najczęściej preparaty zawierające ekstrakty wielu ziół, które często trudno zidentyfikować.

Jeśli czeka Cię terapia przeciwwirusowa lecząca przewlekłe zapalenie wątroby lekarz uprzedzi Cię, że nie wolno w czasie terapii stosować żadnych ziół. Zioła zaburzają ścieżki cytochromowe, czyli ścieżki metabolizowania leków. To oznacza, że dana substancja naturalna może przeszkadzać lekowi działać. Nie do końca są też poznane wszystkie interakcje, dlatego lepiej zachować ostrożność. Więcej o tym napiszę przy okazji artykułów o WZW.

4. Grzyby

Wiele gatunków grzybów jest niebezpiecznych dla zdrowia i życia człowieka.

Jedz grzyby tylko z pewnego źródła. W razie wątpliwości zawsze można udać się po analizę do Sanepidu.

Nie podawaj grzybów dziecku – ich bogactwo mineralne jest przereklamowane, a same grzyby charakteryzują się zwykle jedynie walorami smakowymi.  

5. Wirusy hepatotropowe

Czyli te, które powodują wirusowe zapalenie wątroby typu np. B lub C.

Do zakażenia wirusami zapalenia wątroby t. A i E dochodzi najczęściej drogą pokarmową, dlatego w profilaktyce tych chorób najważniejsze jest zachowanie wysokich standardów higieny.

W przypadku wirusów t. B i C, do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną, np. poprzez inwazyjne procedury diagnostyczne, czy też kontakt typu krew-krew z osobą chorą.

U niektórych osób zakażenia przebiegają bez żadnych objawów. Takie osoby mogą być nieświadome choroby i przez to stanowić zagrożenie dla innych.

Nie jestem zachwycona pomysłem nadużywania szczepionek, ale akurat WZW t. B to choroba, na którą warto się moim zdaniem zaszczepić. Ryzyko jest bowiem zbyt poważne, tym bardziej, że w odróżnieniu od WZW typu C, wirus WZW B bardzo często przenosi się drogą seksualną. 

Nie wynaleziono jeszcze szczepionki przeciwko WZW t. C. Wirus powodujący tę chorobę jest o wiele mniejszy od wirusa HIV, dlatego „łatwiej” jest się nim zarazić.

6. Otyłość

Nadmierna masa ciała, zwłaszcza tzw. otyłość brzuszna, jest uznanym czynnikiem ryzyka wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, chorób serca i tzw. niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, czyli NAFLD (non-alcoholic fat liver disease).

U niektórych chorych z nadmiernym nagromadzeniem tłuszczu w komórkach wątroby rozwinąć się może zapalenie wątroby, prowadzące do włóknienia, marskości wątroby, a nawet raka wątroby.

Trzeba jednak uważać, by nie przesadzić w drugą stronę – zbyt szybka utrata masy ciała ( więcej niż 1,5 kg tygodniowo), może pogorszyć funkcjonowanie wątroby.

7. Syrop glukozowo-fruktozowy

To substancja słodząca powszechnie stosowana w przemyśle spożywczym, uzyskiwana jest zwykle ze skrobi kukurydzianej. Syrop ten dodawany jest do słodkich napojów, w tym soków, słodkich alkoholi, lodów, gotowych sosów i niektórych jogurtów. Zmniejsza wrażliwość komórek na insulinę, a zatem nadmierne jego spożycie może prowadzić do insulinooporności, a w konsekwencji do cukrzycy t.II.

Spożywanie fruktozy w formie świeżych owoców jest dla organizmu czymś innym niż spożywanie jej w formie syropu glukozowo-fruktozowego. 

Otrzymywana syntetycznie fruktoza, połączona z glukozą, powoduje wzmożoną lipogenezę w wątrobie, czyli wzmożoną produkcję tłuszczów. Zwykle prowadzi to do stłuszczenia wątroby oraz do nadmiernego rozwoju brzusznej tkanki tłuszczowej. Taka fruktoza powoduje wahania poziomu glukozy we krwi, zaburza procesy energetyczne w komórkach, prowadzi do nadciśnienia tętniczego przez pobudzenie wytwarzania kwasu moczowego i zaburzenie wydalania sodu z moczem.

Lepiej więc upiec w domu ciasto niż sięgać po gotowe, najeżone syntetycznymi dodatkami i okraszone syropem glukozowo-fruktozowym smakołyki.

Rób mądrze zakupy – czytaj etykiety i unikaj syropu glukozowo-fruktozowego.  To kwestia przyzwyczajenia. Z czasem wejdzie Ci to w nawyk i będzie Ci coraz łatwiej dbać o zdrowie swoje i najbliższych.

8. Niezdrowe jedzenie

Jedzenie fast foodu może spowodować stłuszczenie wątroby. Jeśli mi nie wierzysz, zerknij na youtuba. Znajdziesz tam filmiki w tej tematyce, m.in. o eksperymencie, jaki na własnym zdrowiu przeprowadził pewien Amerykanin, żywiąc się przez miesiąc wyłącznie fast foodem. Jak myślisz, co oznaczało u niego podwyższenie alat-u i aspat-u kilkakrotnie powyżej normę? Oznaczało ono poważne zaburzenia funkcji wątroby, z pewną drogą do stłuszczenia włącznie. Zaburzenia metaboliczne tego człowieka były na tyle poważne, że lekarz prowadzący nakazał mężczyźnie przerwać eksperyment. Ów śmiałek zanim postanowił przeprowadzić rzeczony eksperyment, był okazem zdrowia, żywiącym się wegetariańskimi daniami przygotowywanymi przez jego dziewczynę – kucharkę w restauracji wegańskiej.

9. Alkohol

Niby wszyscy wiemy, że jest szkodliwy, nikt tego nie kwestionuje. Co więc sprawia , że „pijesz,  gdy się cieszysz, pijesz,  gdy jesteś smutny, ludzie zmienili miłość do życia w miłość do wódki”? – („Szósty zmysł” – Pezet). Nie jest aż tak źle?  No dobrze, teraz pije się kulturalniej. Ale w butelce z dodatkami w postaci żurawiny czy karmelu jest to samo C2H5OH, które zgubiło wielu. I na pewno gubi twoją wątrobę.

 Więcej na temat toksyczności alkoholu przeczytasz tutaj. Po tym artykule szklaneczka Long Island Ice Tea nie będzie już smakowała tak samo 😉 

A teraz odpowiedź na pytanie: Czy wątroba boli?

Zasadniczo wątroba nie boli, ponieważ jej miąższ nie jest unerwiony. Lecz gdy jest mocno uszkodzona powiększa się i napiera na unerwioną błonę, która ją otacza. Wtedy pojawia się ból. Jak się można domyślić, ból dotyczy już mocno uszkodzonej wątroby.

Ponieważ  początkowe stadia uszkodzeń wątroby są bezbolesne, a często też bezobjawowe, warto co jakiś czas wykonywać badania kontrolujące jej pracę, np. oznaczenie ALT, AST, GGTP, bilirubina. Pozwoli to wychwycić nieprawidłowości, zanim poważnie zagrożą Twojemu zdrowiu.

Jagodowa

Źródła:

Przewodnik pacjenta po substancjach niebezpiecznych dla wątroby – M.Lesińska, Oddział Gastroenterologii i Hepatologii Śląski Uni Med w Katowicach,

Anatomia narządów wewnętrznych i układu nerwowego człowieka, prof. Zofia Ignasiak, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008.,


Disclaimer: Nie jestem lekarzem i nie leczę. Zamieszczane tu treści mają charakter jedynie informacyjny i edukujący. Dlatego nie mogą one zastąpić opinii pracownika służby zdrowia. Opisywane tu zagadnienia przedstawiane są wieloaspektowo.

Dodaj komentarz