teobrominie..
Teobromina zawarta w kakao jest alkaloidem i podobnie jak teina i kofeina może nasilać somatyczne reakcje lękowe u chorujących na nerwicę. Taka ciekawostka.
A w tym artykule przedstawię Ci 10 innych produktów uznawanych za „ZDROWE”, których nie możesz spożywać, jeśli dotyczą Cię określone schorzenia lub dolegliwości.
1. Kasza jaglana.
Ten superfood ma zastosowanie jako pokarm wspomagający detoksykację organizmu.
Kasza jaglana jest źródłem węglowodanów, białka oraz błonnika. Jest chętnie wybierana jako składnik zarówno lekkich, słodkich posiłków (także deserów), jak również dań wytrawnych. Możesz spożywać ją w bardzo ograniczonych ilościach, jeżeli masz cukrzycę lub dotyczy Cię insulinooporność. Kasza ta odznacza się bowiem wysokim indeksem glikemicznym oscylującym wokół 70 [1]. Oznacza to, że po jej spożyciu poziom glukozy gwałtownie wzrasta, a następnie spada, co może prowadzić do hipoglikemii, czyli niedocukrzenia. Wahania poziomu glukozy zwiększają ryzyko powikłań cukrzycowych, a w przypadku insulinooporności – zwiększają ryzyko cukrzycy typu II.
Co ciekawe, wysoka zawartość błonnika wyklucza ją z produktów zalecanych w diecie łatwostrawnej.
2. Szpinak.
Już wiemy, że to mit dietetyczny, że szpinak zawiera bardzo dużo żelaza. Naprawdę szpinak zawiera około 2,7 mg żelaza w 100g produktu [2]. Dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek dla kobiet od 19 do 50 roku życia wynosi 18 mg, zaś dla mężczyzn 10 mg [3].
Szpinak jest jednak doskonałym źródłem folianów, które są szczególnie cenne dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży lub planujących ciążę. Foliany zawarte w szpinaku (w ilości około 200 mikrogramów na 100 g produktu [4]), są także dobrym uzupełnieniem diety osób chcących wyjść z anemii makrocytarnej, czyli spowodowanej niedoborem witaminy B9 (kwasu foliowego). Niemniej jednak szpinak jest także źródłem szczawianów, dlatego jest przeciwwskazany u osób z rozpoznaną dną moczanową oraz kamicą nerkową szczawianową. Jeżeli chorujesz na dnę moczanową lub kamicę szczawianową, szczawiany zawarte w szpinaku mogą odkładać się w Twoim organizmie. Powoduje to zaostrzenie stanu zapalnego oraz objawów choroby, takich jak ból czy obrzęki.
Jeżeli chorujesz na anemię i nie wiesz jak skomponować swoją dietę, tutaj znajdziesz przykładowy „7-dniowy Plan żywieniowy w anemii”. A tu przeczytasz mój bardzo dobry artykuł na temat anemii. Tutaj dowiesz się, co jeść w anemii.
Natomiast tutaj obejrzysz mój filmik, w którym opowiadam, co jest najważniejsze w żywieniu w anemii.
3. Czekolada gorzka.
Słyszałaś na pewno, że czekolada gorzka to świetne źródło magnezu, potasu oraz polifenoli chroniących organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. To wszystko prawda, jednak czekolada gorzka ma działanie zapierające i dlatego jest przeciwwskazana w diecie bogatoresztkowej, zalecanej osobom cierpiącym na zaparcia. Czekolada gorzka jest również źle tolerowana przez osoby cierpiące na zaburzenia psychosomatyczne indukowane lękiem. Ze względu na wysoką zawartość kakao i znajdującej się w nim teobrominy, czekolada gorzka może uruchomić kaskadę objawów somatycznych na tle lękowym, takich jak np. przyspieszenie akcji serca, hiperwentylacja, czy też atak paniki. Z podobnych względów osoby te powinny unikać kawy, przynajmniej do czasu wyrównania stanu emocjonalnego, a następnie powoli wprowadzać produkt i obserwować reakcje organizmu. Teobromina i kofeina powodują zwiększenie ekspozycji na reakcje psychosomatyczne. Oznacza to, że jeżeli masz tendencje do ataków paniki i Twój organizm jest wrażliwy na bodźce z układu nerwowego, teobromina i kofeina wzmacniają ten efekt. Zazwyczaj mija on po skutecznym leczeniu zaburzeń nerwicowych i wówczas wrażliwość na te substancje osiąga poziom przeciętny, podobnie jak u osób, które piją napoje z teiną, teobrominą i kofeiną i nie doświadczają skutków ubocznych. Jestem przykładem takiej osoby. W przebiegu zaburzeń nerwicowych o dużym nasileniu (kiedy np. stanie w kolejce wywoływało hiperwentylację) musiałam zrezygnować z picia kawy. Kiedy chciałam napić się „fusiastej”, musiałam kupować bezkofeinową. Było to w czasie, gdy łatwiej było dostać mieloną kawę bezkofeinową przez internet, aniżeli w stacjonarnym sklepie. W tamtym czasie również wypicie kubka czarnej herbaty w pracy wiązało się z przyspieszoną akcją serca przez najbliższe pół nocy. Dopiero od mojego psychologa dowiedziałam się, że osoby z nadwrażliwością lękową nie powinny pić kawy. Jest to związane z wpływem kofeiny na układ nerwowy.
Obecnie piję, co chcę i już dawno zapomniałam o „dziwnych objawach” po spożyciu kawy, herbaty czy kakao.
Jeżeli nadmierna ekspozycja na zaburzenia nerwicowe jest spowodowana niedoborami elektrolitów (wapń, sód, potas, magnez) lub witamin z grupy B, wówczas uzupełnienie tych substancji odżywczych powinna przywrócić wyższą tolerancję na wpływ wspomnianych alkaloidów na układ nerwowy. To dlatego suplementacja np. magnezu pomaga w lepszej tolerancji stresu – magnez jest w organizmie niezbędny do wielu reakcji, a jego prawidłowy poziom tkankowy i we krwi – do prawidłowego działania układu nerwowego. Oczywiście nie tylko magnez ma w tym przypadku znaczenie – podaję popularny przykład.
Moja mama śmiała się ze mnie, gdy mając już ataki somatyczne na tle nerwicowym, twierdziłam, że nie mogę pić kakao. Mama uważała, że przesadzam oraz argumentowała, że przecież nawet dzieci piją kakao i nic im nie jest. Przestała się śmiać, gdy przeczytała o teobrominie, która jak już wiesz jest alkaloidem nasilającym objawy somatyczne u osób z zaburzeniami nerwicowymi.
Tutaj przeczytasz o tym jak pokonać nerwicę i odzyskać równowagę.
4. Banan
Ten popularny owoc jest chętnie stosowanym przez dietetyków składnikiem diety łatwostrawnej, ponieważ jest łagodny dla układu pokarmowego ze względu na niską zawartość błonnika, a ponadto dobrze komponuje się z fermentowanymi produktami mlecznymi. Banan jest również chętnie wybierany przez sportowców ze względu na wysoką zawartość węglowodanów łatwoprzyswajalnych. Jednak banany nie powinny być spożywane przez osoby cierpiące na niewydolność nerek, ponieważ zawierają dużą ilość potasu (około 420 mg/100 g owocu). Nie jest to najwyższa ilość potasu, jaką możemy spotkać w produktach spożywczych. Więcej potasu od bananów ma chociażby awokado, szpinak, woda kokosowa, czy koncentrat pomidorowy [5]. Niemniej jednak w przebiegu chorób nerek z współwystępującą niewydolnością, nadmiar potasu nie może być sprawnie usuwany z organizmu i tym samym obciąża układ krążenia, spowalniając pracę mięśnia sercowego. Nadmiar potasu we krwi może spowodować nawet migotanie komór serca. Niewydolność nerek mierzy się zaś takimi parametrami, jak np.: e-gfr, kreatynina i mocznik.
5. Makaron pełnoziarnisty.
Produkty pełnoziarniste cieszą się szczególnym uznaniem osób dbających o udział w swojej diecie węglowodanów wolniej przyswajalnych, a także produktów bogatych w witaminy z grupy B oraz mikro- i makro-elementy.
Ze względu na wolniejszą przyswajalność węglowodanów oraz większą zawartość składników odżywczych w odniesieniu do produktów z ziarna oczyszczonego, produkty z pełnego ziarna cieszą się większym uznaniem osób zmagających się z zaburzeniami węglowodanowymi, aniżeli makarony i mąki białe. Na czym polega różnica w przyswajalności węglowodanów? Produkty zawierające węglowodany łatwoprzyswajalne (np. cukier i produkty go zawierające, białe pieczywo, białe mąki i makarony) powodują krótko po spożyciu gwałtowny wzrost, a następnie spadek glikemii (glukozy w surowicy krwi). Ograniczenie incydentów wahania glikemii (poziomu cukru we krwi) obniża ryzyko powikłań cukrzycowych, takich jak np. nefropatia, retinopatia czy rozwój stopy cukrzycowej. Stały poziom glukozy wpływa pozytywnie również na Twój nastrój, nawet jeśli nie jesteś cukrzykiem. Natomiast ważną uwagą jest, że osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej gorzej tolerują jakiekolwiek węglowodany, a zatem w ich przypadku wyłączenie z diety źródeł węglowodanów prostych i ograniczenie spożywania węglowodanów złożonych będzie miało pozytywny wpływ na poprawę tolerancji glukozy oraz wrażliwości na insulinę. Taka zmiana w diecie wpłynie również pozytywnie na działanie leków obniżających poziom glikemii, a w niektórych przypadkach pozwoli na obniżenie ich dawek.
Makaron pełnoziarnisty to dobry wybór również dla osób, dla których ważna jest wysoka zawartość błonnika w diecie np. osoby z atonią jelit. Z tego samego względu ten typ makaronu nie jest polecany w schorzeniach, w których zalecono dietę łatwostrawną, np. w okresie pooperacyjnym (szczególnie, gdy operacje chirurgiczne dotyczą układu pokarmowego). Produkty wysokobłonnikowe nie są także zalecane po zatruciu bakterią salmonelli, aż do czasu, gdy układ pokarmowy powróci do pełnej sprawności.
6. Chude, fermentowane produkty mleczne.
Są bogatym źródłem probiotyków. Probiotyki to mikroorganizmy zasiedlające nasze jelita. Probiotyki są ważnym elementem naszego układu odpornościowego. Jednak nie możesz spożywać produktów mlecznych, jeżeli występuje u Ciebie nadmierne wydzielanie śluzu, na przykład w przebiegu mukowiscydozy. Również w chorobach autoimmunologicznych spożywanie produktów mlecznych jest mocno dyskusyjne, z uwagi na alergizującą kazeinę i inne białka mleka krowiego. Składniki te mogą zaostrzać stan zapalny w organizmie, jednak rozstrzygającą według mnie kwestią jest badanie w kierunku nietolerancji i alergii pokarmowych.
Produkty mleczne są również przeciwwskazane w przypadku stwierdzonej nietolerancji laktozy, spowodowanej niedoborem lub brakiem laktazy. Produkty bez laktozy są w takich przypadkach doskonałym rozwiązaniem, o ile nie występują inne przeciwwskazania do spożywania produktów mlecznych.
Badania immunologiczne – testy na nietolerancje pokarmowe, wykazują nietolerancje na białka mleka krowiego, w tym na kazeinę. W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku należy zastosować dietę eliminacyjną, czyli zrezygnować z konkretnego alergenu, na który stwierdzono nietolerancję i powracać do niego stopniowo po około pół roku. Wówczas można powtórzyć badania.
7. Daktyle.
Daktyle to źródło szybko dostępnej energii pochodzącej z cukrów prostych, szczególnie doceniane przez sportowców. Jednak wystrzegaj się tych słodkich owoców, jeśli chorujesz na cukrzycę, insulinooporność lub Twój poziom glukozy plasuje się około 100 mg/dl. W takich przypadkach optymalnym dla Ciebie sposobem odżywiania jest dieta oparta z ograniczeniem węglowodanów łatwoprzyswajalnych oraz oparta na niskim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny suszonych daktyli wynosi 103 [6]. To bardzo dużo.
8. Papryka.
To warzywo należące do rodziny psiankowatych jest jednym z najbogatszych źródeł witaminy C, jednak ze względu na twardą skórkę, należy ono do warzyw ciężkostrawnych, przeciwwskazanych w świeżej postaci w chorobach układu pokarmowego. W takich chorobach, a także po zabiegach oraz w okresie rekonwalescencji po operacjach chirurgicznych stosuje się dietę łatwostrawną. Papryka zaś jest warzywem przeciwwskazanym w tej diecie. Warzywo jednak można piec, zapiekać, gotować, dusić i po obróbce termicznej np. miksować. Podpieczona papryka pozbawiona skórki może być składnikiem łagodnych past, sałatek lub być spożywana jako samodzielna przystawka. Papryka po obróbce termicznej, pozbawiona skórki oraz rozdrobiona jest zupełnie inaczej tolerowana przez układ trawienny i może być użyta do skomponowania posiłku nawet dla osoby, której zaleca się dietę lekkostrawną.
Potrzebujesz wzmacniającego planu żywieniowego, bogatego w witaminę C? Znajdziesz go tutaj.
9. Ogórek.
Świetnie gasi pragnienie i zawiera cenne sole mineralne. Jest orzeźwiającym składnikiem sałatek i surówek. Jednak mało kto wie, że ogórek jest warzywem niezalecanym w diecie łatwostrawnej. Za to w ramach diety bogatoresztkowej, stosowanej w zaparciach oraz w atonii jelit, ogórek jest cennym składnikiem posiłków wpływających pobudzająco na perystaltykę jelit.
10. Agrest i rabarbar.
Te bogate w witaminę C owoce są niekorzystne dla osób chorujących na dnę moczanową oraz kamicę szczawianową. Ze względu na wysoką zawartość związków szczawianowych, mogą przyczynić się do ataku podagry, czyli zaostrzenia dny moczanowej. Spożywanie owoców i warzyw bogatych w związki szczawianowe może spowodować również zaostrzenie objawów kamicy szczawianowej oraz pogorszenie stanu zdrowia z powodu odkładania się szczawianów w nerkach.
Patrycja Pietrzycka – Dietetyk.
Źródła:
- GI Database [Internet]. [cytowane 20.05.2021r.]. Dostępne na: https://www.glycemicindex.com/foodSearch.php
- https://anemiacentral.com/spinach-for-iron/
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod redakcją Mirosława Jarosza, Ewy Rychlik, Katarzyny Stoś, Jadwigi Charzewskiej. Tabela 22. Normy na składniki mineralne.
- Kwas foliowy – występowanie i znaczenie Ewa Cieślik, Anna Kościej, Małopolskie Centrum Monitoringu i Atestacji Żywności, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, © Problemy Higieny i Epidemiologii 2012, 93(1): 1-7.
- 15 Foods That Pack More Potassium Than a Banana (healthline.com)
- ACM 2021 03 vJ.indd (aestheticcosmetology.com)